Finissage

Palmolie: het is een van de meest voorkomende ingrediënten van bewerkte voedingsmiddelen in onze keukenkast. In haar boek Planet Palm: How Palm Oil Ended Up in Everything — and Endangered the World belicht journaliste Jocelyn Zuckerman hoe het verhaal ervan zich vertakt langs de lijnen van de (neo)koloniale en kapitalistische geschiedenis en vervlochten is met thema’s als ontbossing, dwangarbeid, de opkomst van enkele van ’s werelds grootste multinationals en Belgisch Congo. Maar in plaats van uniek te zijn in het samenbrengen van al deze zaken, onthult de keten van palmolie vooral mechanismen die evenzeer van toepassing zijn op bijvoorbeeld koffie, cacao, kostbare mineralen of avocado’s.

In Palm wil Lennert daarom een stapje terug zetten: in plaats van uit te gaan van palmolie, kijkt hij naar palmbomen als zodanig. Want het beeld van de palm, en het iconische beeld van het palmstrand dat eraan vastzit, kan een nuttige metafoor zijn voor de manier waarop we kijken naar ‘het Zuiden’, hoe we gebruikmaken van zijn hulpbronnen en hoe dit geïntegreerd is in de wereldeconomie en ons dagelijks leven. Het Zuiden als vakantieoord en plantage.

Zo lijken palmbomen sterk de these te echoën die de Uruguayaanse auteur Eduardo Galeano formuleerde in De aderlating van een continent: de armoede van de mensen is het gevolg van de rijkdom van het land. De palmboom, en het palmstrand in het bijzonder, is een van de meest symbolische beelden van het exotische, het zuidelijke en het tropische, en dus ook gerelateerd aan het onderwerp exotisme in de manier waarop we naar het Globale Zuiden kijken. Hoe is dit exotisme in de perceptie verbonden met de exploitatie?